Heart of Thomas - recenzja + przegląd wydania

Heart of Thomas – recenzja Wiek XX, Schlotterbach – szkoła dla chłopców z internatem, Niemcy: pewnego śnieżnego dnia, trzynastoletni Thomas Werner umiera na skutek nieszczęśliwego upadku z wiaduktu niedługo po wysłaniu listu do kolegi ze szkoły – starszego o rok Juliusmole’a Bayhana, w którym jest zakochany bez wzajemności. Śmierć chłopca natychmiast wzbudza sensację w szkole i podczas gdy rówieśnicy Thomasa opłakują jego tragiczny los, list, który odbiera Juli, wskazuje na zupełnie inny przebieg wydarzeń – samobójstwo. Kilka dni później do szkoły przybywa nowy uczeń,Erich, który jest łudząco podobny do Thomasa.

Oczywiście pojawienie się kogoś o identycznej aparycji do niedawno zmarłego nie mogło pozostać bez echa, i już od swojego pierwszego dnia w szkole Erich jest jawnie porównywany do Thomasa. Ten fakt nie umyka uwadze Juli’ego – który od razu, z powodu tego podobieństwa, zadeklarował nowemu uczniowi, że go nienawidzi – oraz jego współlokatora i najlepszego przyjaciela, Oskara. Żaden z nich nie przypuszczał, ile głęboko skrywanych tajemnic wyjdzie na jaw po pojawieniu się w ich życiu Ericha.

Jak przystało na pionierski komiks z gatunku shounen-ai, Serce Thomasa skupia się wyłącznie na wewnętrznych przeżyciach głównych bohaterów, z czego najwięcej uwagi poświęcono tutaj sylwetce Juli’ego – zamkniętego w sobie, cichego chłopaka, który w szkole pełni rolę prefekta i stwarza pozory idealnego ucznia. Wokół niego kręci się cała historia, on jest tutaj najbardziej wyrazisty, a nie – jak mogłoby się wydawać po tytule – Thomas, który, choć jest kluczową dla całej historii postacią, pojawia się raczej jako odległe wspomnienie. To chyba tak naprawdę od początku historia samego Juli’ego, która od pewnego momentu jest widziana oczyma Ericha z wyraźnym wpływem nie tyle samego Thomasa, co jego uczuć i działań z przeszłości.

Poza tym, że Thomas był, czuł i z pewnego powodu zginął, nie poświęcono mu za wiele uwagi – choć jest dla historii niewątpliwie istotny. Nie bez znaczenia są tutaj też relacje z pozostałą dwójką bohaterów – trzymającym rękę na pulsie i zapobiegliwym Oskarem oraz Erichem, który na początku samą swoją obecnością wywołuje lawinę wydarzeń, a z czasem zawdzięcza to własnej dociekliwości. Obaj chłopcy żywią do prefekta jakieś uczucia i to za ich sprawą można ten komiks sklasyfikować jako shounen-ai, a nie tylko jako mangę o gejach lub dotyczącą gejów.

A czy to shounen-ai jest zjadliwe? Jak najbardziej tak, właśnie dlatego, że jest klasyką samą w sobie i ma do zaoferowania coś więcej niż napalonych bohaterów, których, de facto, tu nie ma. Serce Thomasa daje nam za to możliwość może dość sentymentalnej, ale, jak dla mnie, bardzo udanej podróży w głąb umysłu czternastoletniego chłopca, który próbuje sobie radzić z własnymi uczuciami – i o tyle jest to lektura dla każdego, bez względu na płeć, co nie znaczy, że każdemu przypadnie do gustu (o czym za chwilę). Aby wszystko było jasne: wątki homoseksualne ograniczone są tu co najwyżej do pocałunku i rozbudowanego opisu uczuć.

Biorąc pod uwagę, że Serce Thomasa rodziło się w czasach, kiedy wszelkie obrazkowe publikacje o gejach miały być tak naprawdę metaforyczną manifestacją praw kobiet, poruszone w komiksie dylematy są bardzo uniwersalne. Mamy tu do czynienia przede wszystkim z tematem wewnętrznej tragedii, przebaczenia (a w szczególności godzenia się z samym sobą), czy bezwarunkowej miłości. Wszystkie te wątki Moto Hagio umiejętnie składa w pouczającą opowieść, która oferuje nie tylko strawę intelektualną, ale i pełną emocji lekturę.

Tyle tylko, że rozbudowane do granic wnętrza bohaterów mogą okazać się dla niektórych niestrawne w odbiorze. Serce Thomasa to manga po brzegi wypełniona emocjami i dramatyzmem, przedstawionym w sposób właściwy dla pionierskich, japońskich komiksów dla kobiet, przez co z perspektywy lat tytuł ten może być odebrany jako zbyt sentymentalny, archaiczny i mocno przedramatyzowany. Nie oznacza to jednak, że jest nudno. Wręcz przeciwnie, losy chłopców ze Schlotterbach – a czasami wręcz ich perypetie – są zaskakująco wciągające i nastrojowo wyważone.

uroczy Oskar

Pod względem graficznym komiks prezentuje się bardzo dobrze, choć nie tak rewelacyjnie jak inne, bardziej dopracowane prace Moto Hagio – z prostego powodu: rozdziały Serca Thomasa były publikowane co tydzień. „Pływające włosy” i inne „dekoracje” nie występują tu tak często, jak chociażby w Klanie Poe – aczkolwiek może być to zamierzony cel autorki, wynikający z tego, że bohaterami są uczniowie (a nie np. nadnaturalne, eteryczne istoty) tym bardziej, że projekty postaci są dobrze przemyślane. Tła nie pojawiają się często, ale kiedy występują, są narysowane jak najbardziej poprawnie – nie wydają się przeładowane szczegółami, lecz spełniają swoją rolę i potrafią oddać nastrój lub malowniczość danego miejsca. Najpiękniejsze strony to te kolorowe oraz rozpoczynające dany rozdział – zazwyczaj to one zawierają najwięcej detali.

Bez względu na to, jak wartościowy przekaz ma Serce Thomasa, nie będę tego komiksu polecać każdemu. Zwykły czytelnik prawdopodobnie nic tu dla siebie nie znajdzie, natomiast badacze gatunków i osoby o otwartym umyśle będą mieć szansę się zachwycić. Ja zostałam tą historią oczarowana ze względu na nieprawdopodobne wyczucie dramatyczne (właściwe chyba tylko dla mang pionierskich kierowanych do dziewcząt) oraz złożoną psychologię bohaterów (szczególnie Juli’ego, najmocniejszy punkt tej opowieści). Takich historii się już nie tworzy, czego żałuję, bo udowadniają, iż mangi o tematyce shounen-ai wcale nie muszą być infantylne., a fascynujące pod względem psychologicznym.

---

Odpuściłam sobie tym razem robienie zdjęć, ponieważ Fantagraphics wrzuciło do internetu mnóstwo własnych, choćby tutaj, a nawet filmik. Wydanie Heart of Thomas jest mniejsze, niż np. Drunken Dream (to samo wydawnictwo i autorka) ale za to znacznie grubsze (ponad 500 stron). W samym wydaniu znalazło się całkiem sporo kolorowych stron, śnieżnobiały, gruby papier, twarda, solidna oprawa, dobry druk oraz tekst od tłumacza - Matta Thorna - o długości czterech stron, na temat powstania samej historii. Innych dodatków brak. Błędów nie wyłapałam (prócz jednej literówki). Niektóre słowa pozostawiono w języku niemieckim bez wytłumaczenia, najpewniej dlatego, iż było tak w wersji japońskiej (jest też jedno słówko z francuskiego) - nie jest ich dużo, pojawiają się pojedynczo, a odgadnięcie ich znaczenia nie stanowi problemu.

---

W kolejce do recenzji/przeglądów wydań są: Wandering Son, NonNonBa, Onward towards our noble deaths, Message to Adolf, Drunken dream and other stories, Hiroaki Samura's Emerald and other stories, AX: Collection of alternative manga. Może Real i A Bride's story.

Edit 22.04.13: nowa, poprawiona wersja recenzji.

SHARE